Ik geef regelmatig trainingen executieve vaardigheden op scholen en ook individueel. Veel hoogbegaafde kinderen hebben hun executieve vaardigheden slecht ontwikkeld omdat ze op school weinig uitdaging krijgen. Hierdoor hoeven ze hun executieve vaardigheden vaak niet te gebruiken. Als ze dan in de hogere klassen zitten gaat het mis. Want hoe pak je een probleem aan als je niet weet hoe je na kunt denken over de verschillende stappen die gezet moeten worden om het probleem aan te pakken, hoe je ze moet plannen en moet uitvoeren?
Maar komt dit alleen door te weinig uitdaging op school? Veel ouders en dan vooral ook de moeders zijn heel zorgzaam. Ze regelen van alles voor hun kinderen. Ik deed dit ook altijd. Brood klaar maken, tas inpakken, tas meenemen naar school en dan vlak voordat ze de school inlopen de tas nog in hun handen drukken. Toch heerlijk als je alles voor ze kan regelen? Daar ben je ouder voor.
Voor mijn hobby ga ik regelmatig een week naar het buitenland. Mijn man regelde dan de kinderen. Dat deed hij prima, maar wel anders dan ik dat zou doen. Elke keer als ik terug kwam van een reis merkte ik dat mijn kinderen een stuk zelfstandiger werden. Ze konden zelf hun tas inpakken. De keer daarna ook zelf brood smeren. De was opvouwen Etc etc. Waar ik dus altijd alles voor ze regelde, leerde mijn man ze om het zelf te kunnen. Toen mijn oudste zoon naar HB onderwijs ging kreeg ik van zijn juf te horen dat hij zelf voor zijn gymspullen moest zorgen. En dat ik op mijn donder kreeg als ik het achter hem aan droeg. Natuurlijk zei ze dit op een grappige manier, maar de boodschap was wel duidelijk. Hij moest zelf nadenken! Langzaamaan realiseerde ik me dat het goed is als ik niet alles voor mijn kinderen regelde. Door zelf na te denken leerde hij plannen en organiseren. Hij leerde om te zorgen dat hij zijn eigen spullen bij zich had. Dat hij als hij gaat rugbyen zijn bitje en kicks nodig heeft en dat hij daar zelf voor moet zorgen. Van alles regelen ging ik naar vragen stellen. “heb je je tas in gepakt?”, ”zit alles er in?” en soms “vergeet je niet je…” en als ze wat kwijt waren veranderde ik van opspringen en gaan zoeken naar: “waar heb je het laatst gehad?”, “wat heb je ermee gedaan”.
Inmiddels zijn mijn jongens 11 en 14 en kunnen ze aardig goed voor hun eigen zaakjes zorgen. Natuurlijk vergeten ze regelmatig dingen. Maar daar dragen ze zelf de consequenties voor. Namelijk ze zijn het zelf vergeten. Ik hoor nog wel eens op het schoolplein of bij het rugbyveld een kind beschuldigend naar de ouders zeggen: “maar papa/mama, jij bent mijn …. vergeten”. Tegenwoordig trek ik dan mijn wenkbrauwen op en soms bemoei ik me ermee. “Het is toch jouw…., waarom moet papa/mama dat meenemen?”.
Regelmatig hoor ik juffen verzuchten dat kinderen een aangeleerde hulpeloosheid hebben. Bijvoorbeeld: ze kunnen niet verder met hun werk omdat ze bijvoorbeeld geen potlood hebben….. terwijl ze die gewoon uit de la kunnen halen. Ze vergeten zelf na te denken. Laatst sprak ik een moeder en die gaf aan dat haar kind niet zelf nadacht. Voorbeeld was dat het geen brood kon smeren, omdat het geen mes had. Na wat doorvragen kwam ik erachter dat de moeder in zo’n geval opsprong en een mes voor het kind pakte. Hoe had het anders gekund? Moeder had het kind kunnen vragen waar de messen liggen. Zodat het kind gaat nadenken en het zelf gaat regelen. Als we dus alles regelen voor de kinderen leren ze zelf niet om dingen te regelen.
Als ouders bij me komen met vragen over executieve vaardigheden geef ik ze vaak de tips om eens te beginnen met zelf voor hun spullen zorgen. Zelf tas inpakken en afhankelijk van de leeftijd zelf hun brood maken en dergelijke. Kinderen leren hierdoor zelf nadenken, plannen, organiseren en uitvoeren. Hele belangrijke executieve vaardigheden die ze ook op school nodig hebben.
Een leuke oefening is ook om ze zelf te laten koken of bakken. En dan niet alles voor ze klaar te zetten, maar zo, dat ze eerst een lijstje maken wat ze nodig hebben, zelf boodschappen doen, en het zelf bereiden. Natuurlijk is afhankelijk van de leeftijd van het kind waar je het kind nog extra in begeleid. Je kan bijvoorbeeld samen een lijstje maken of samen boodschappen doen, maar laat ze zelf nadenken! Een andere leuke oefening kan zijn om een dagje uit te plannen. Bijvoorbeeld we gaan naar het zwembad of dierentuin en wat hebben we dan allemaal nodig? In al deze dingen leren kinderen zelf nadenken. En dat is heel belangrijk. Vooral bij hoogbegaafde kinderen die vaak een hoge drang hebben naar autonomie.
Executieve vaardigheden leren ze dus niet alleen op school. Ze leren die juist ook thuis. En wij als ouders moeten ze daarbij helpen, door ze juist niet te veel te helpen! Laat ze zelf dingen regelen!
14 comments / Add your comment below